Dayanıklılık nedir? Mobil bilgisayarlar için dayanıklılık ne anlama gelir? Kullanıcının bakış açısından dayanıklılık bilgisayarın açık havadaki tüm koşullarda çalışmaya devam edebilmesi demektir. Hem de sadece tek bir kullanım için değil, cihazın kullanım ömrü boyunca. Fakat yapılan işin niteliğine bağlı olarak bir kullanıcı için dayanıklı olan cihaz diğeri için olmayabilir. Örneğin depodaki bir mobil bilgisayar muhtemelen çok fazla yere düşer ve sürekli toza maruz kalabilir ama aşırı sıcaklıklara veya yağmura maruz kalması çok olası değildir. Diğer taraftan, bir orman görevlisi, su geçirmez ve geniş bir sıcaklık aralığına dayanıklı bir cihaza ihtiyaç duyacak ama toz konusunda çok endişelenmeyecektir.
Mobil bilgisayar, sadece işinizi yaparken size yardımcı olacak bir cihazdır. Bu nedenle dayanıklı bir mobil bilgisayar seçerken en önemli kural şudur: yapacağınız işe en uygun cihazı seçin. Bilinçli bir mobil bilgisayar kullanıcısı alacağı cihazın maruz kalacağı dış koşulları dikkatle değerlendirir ve ardından bu koşullar altında çalışabilecek, doğru dayanıklılık kategorilerine sahip cihazı bulmak için cihaz özelliklerini inceler. Gerçekte ihtiyaç duyduğunuzdan daha dayanıklı bir cihaz seçmek doğru bir karar olacaktır. Fazla dayanıklı olması yeterince dayanıklı olmamasından çoğu durumda daha iyidir, ayrıca ilk başta öngördüğünüzden daha zorlu çalışma koşullarıyla karşılaşma olasılığını da her zaman göz önünde bulundurmak gerekir.
Bir cihazın dayanıklılık seviyesini belirlemenin en iyi yolu, cihazı çevresel özeliklere bağlı olarak test etmektir. Yaygın olarak kullanılan üç test standardı aşağıda verilmiştir:
· Sıcaklık aralığı
· MIL-STD-810G
· IP
Dayanıklı bir mobil bilgisayarın teknik özellikleri arasında bu 3 standardın mutlaka yer alması gerekir. Sıcaklık ölçütü cihazın faaliyet gösterebileceği sıcaklık aralığını belirler. Bu aralığın altında veya üstünde çalışmak cihazın arızalanmasına neden olabilir.
MIL-STD-810G, Birleşik Devletler Ordusunun Gelişimsel Test Başkanlığı tarafından belirlenmiş bir standarttır. Bu standart, standartları karşılayan ekipmanın sahada çalışmaya devam edeceğinden emin olmak için yapılan birçok çevresel testi de içermektedir. Bu testler, özellikle askeri ekipmanlar için tasarlanmıştır ama günümüzde mobil bilgisayarlar da dâhil olmak üzere hem askeri hem sivil birçok ürünün test edilmesi sürecinde de kullanılmaktadır.
IP, Ingress Protection (Çevresel Koruma) ifadesinin kısaltmasıdır. IP koruma derecesi elektronik bir cihazın katı ve sıvı cisimlere karşı sahip olduğu koruma derecesini ifade etmek için kullanılır. Başka bir deyişle, cihazın içine girmesi durumunda cihaza zarar verebilecek sıvı ve katı madde miktarını belirtir. Uluslararası IEC 60529 standardı ile ifade edilir.
MIL-STD-810G, cihazın yüksek irtifada gösterdiği performansın ölçülmesinden (yöntem 5005.5) mekanik olarak uygulanan şoklara zarar görmeden dayanabilme becerisine (yöntem 516.6) kadar birçok farklı çevresel koşulu kapsayan 24 farklı laboratuvar test yönteminden oluşur. Hiçbir mobil bilgisayar 24 test yönteminin tamamına tabi tutulmamıştır; test yöntemlerinin birçoğu mobil bilgisayarlara uygulanamaz. Ama genel olarak bir cihaz ne kadar çeşitli yöntemle teste tabi tutulduysa (ve testi geçtiyse) o kadar dayanıklıdır denilebilir. Ürünün teknik özelliklerini incelerken sizin çalışma koşullarınız için geçerli olan test yöntemlerine dikkat edin. Eğer 3.000 metreden fazla yükseklikte çalışacaksanız, cihazınızın irtifa ile ilgili MIL-STD yöntemi ile test edildiğinden emin olmalısınız. Eğer sıcaklığın hızla değiştiği bir ortamda çalışacaksanız cihazın sıcaklık şoklarına karşı test edildiğinden emin olmalısınız.
IP dereceleri iki haneli sayılardır. İlk hane toza karşı dayanıklılığı ifade eder. İkinci hane sıvılara (suya) karşı korumayı belirtir.
Tabloda da görüldüğü üzere, teknik açıdan toza karşı dayanıklılığın 7 farklı seviyesi vardır: 0 ila 6; suya karşı dayanıklılık ise 9 farklı seviyeden oluşur: 0 ila 8. Ama uygulamada, dayanıklı bilgisayarların tamamının dayanıklılık seviyesi toza karşı en az seviye 5, suya karşı en az seviye 4 olacak şekilde üretilir. Yine de kullanım esnasında dayanıklılık seviyesinin bir ölçek aşağıda veya yukarıda olması büyük farklılık yaratabilir. Örneğin, toz koruma seviyesi 5 olan bir cihaza az miktarda toz girişi olabilir ama koruma seviyesi 6 olan bir cihaz tamamen toz geçirmezdir.
Ya da örneğin IP67 derecesinde korumaya sahip bir cihaz tamamen toz geçirmezdir ve su altında 1 metre derinlikte en az 30 dakika zarar görmeden kalabilir. Bu cihaz çok tozlu veya kirli ortamlar ya da cihazın akarsu veya nehir gibi bir su kütlesine düşme riski bulunduğu durumlar için idealdir. Diğer yandan IP54 IP derecesine sahip bir cihaz toz ve suya karşı sınırlı korumaya sahiptir ve asla tamamen suya batmamalıdır.
Dayanıklı cihaz üreticileri IP68 terimini gün geçtikçe daha sık kullanıyor. IP68 derecesi ile ilgili önemli olan nokta şudur; derecenin gerçekten ne ifade ettiğini kavrayabilmek için ayrıntıları da bilmeniz gerekir. Eğer IP67 suya batmaya karşı dayanıklılığı ifade ediyorsa, IP68 hangi yönden ondan daha dayanıklı olabilir? Bunun sırrı ayrıntıda gizlidir. Gerçekten IP68 derecesine sahip bir cihaz için üretici, cihazın suya batabileceği derinliği ve suda kalabileceği süreyi de belirtmelidir. Eğer IP67’nin sağladığı 1 metre derinlikte 30 dakikalık süre sizin için yeterli değilse, IP68 koruma seviyesine sahip bir cihazın özellikleri ile karşılaştırma yapmanız önerilir.
Teknik özelliklerin neler olduğunu ve ne anlama geldiklerini bilmek bir cihazın sahada ve uzun vadede nasıl performans göstereceği konusunda paha biçilmez bilgiler sunar. Bu nedenle sizin için en uygun cihazı seçerken teknik özelliklerden faydalanmalısınız.
